Uit een ander hout gesneden

Al die hypes rondom superfoods die claimen hét middel te zijn tegen kwaal X of Y of een nieuw soort dieet wat dé manier zou zijn om gezond of slank te blijven. En je kent vast wel iemand die zweert bij een bepaald middel, terwijl het voor jou geen effect heeft gehad? Dat is waar deze blog over gaat. Wat voor de een werkt, kan voor de ander geen of juist een tegengesteld effect hebben. Maar hoe kan het dat er zoveel verschillen zijn en wat is nou wel volledig waar? De Ayurveda kan hier antwoord op geven. Deze ruim 8000 jaar oude gezondheidsleer gaat namelijk uit van het individu. Want jij bent uit een ander hout gesneden dan je buurvrouw of die hippe foodie. Ik leg je uit wat voor verschillen er zijn, hoe je ze kan onderscheiden en wat dat betekent voor jouw leefstijl of voedingskeuzes. Tot slot geef ik een overzicht van welke type voedingsmiddel voor welk archetype (on)geschikt is.

In de Ayurveda zijn er allerlei modellen te gebruiken om inzicht te krijgen in iemands gewenste en ongewenste gedrag en relatief meer voor de hand liggende problemen en hun aanpak. Het meest besproken is het concept van dosha’s. Dosha’s kan je zien als bepaalde krachten of elementaire samenstellingen. Voor als je nieuw bent met de Ayurveda is dit misschien wel het belangrijkste concept om eerst te begrijpen. Er zijn drie dosha’s:

Hoe dosha’s zich bij mensen manifesteren is nu hopelijk duidelijk. Dan kunnen we nu gaan ontdekken waarom het ene kruid, voedingsmiddel of medicijn voor de een beter werkt dan voor de ander. Een paar makkelijke voorbeelden: een ontsteking is vaak een kenmerk van een teveel aan pitta. In het Engels heet het ook wel ‘inflammation’, wat verwijst naar ‘’vuur’’. Als je iemand bent met veel ontstekingen of bijvoorbeeld brandend maagzuur, moet je jezelf vooral niet teveel omgeven of vullen met pittige, zure, of zoute dingen. Zo is gember iets dat geprezen wordt om zijn ontgiftende en reinigende werking, maar dat moet je over het algemeen niet innemen bij maagzuur. Ook je omgeving of seizoenen heeft invloed op je dosha’s. Als het in de zomer heet is - oftewel pitta verhoogd is - heb je liever een koud drankje of een salade, terwijl je in de winter liever een warme kop thee en stamppot nuttigt. Eet in de winter vooral geen komkommer, het is niet voor niets dat komkommer niet van nature groeit in de winter. Het gaat er altijd om dat je je systeem balanceert. Dus werk met tegenstellingen (mits seizoensgebonden en lokaal). Vet vraagt om droog, heet vraagt om koud, verharding vraagt om verzachting, stress vraagt om opvolgende rust, een brandplek op je hand houd je onder de kraan, als je maag leeg is vul je deze en als je vol zit stop je met eten. De letterlijke betekenis van dosha is: disbalans. En gezonde leefstijl (voeding, ritme, handelingen) is het medicijn om dit te stabiliseren. 

Wanneer je goed in balans bent en goed en eerlijk kan voelen in jezelf dan is de kans groter dat je van nature aanvoelt wat je echt nodig hebt. En dat doen we ook hoor, alleen niet altijd. Het is de uitdaging om goed te voelen bij jezelf op dat specifieke moment wat de omgeving met jou doet. En vraag jezelf: wat heb ik nu nodig om in gezonde balans te komen? Gun jezelf dat en laat al die gezondheidsfreaks, tegensprekende onderzoeken en boeken voor wat ze zijn. Ware kennis zit in jezelf, zolang je maar goed weet waar je die moet vinden. En als dat even niet lukt, bekijk dan vooral onderstaand schema.

Op je gezondheid!

Daarmee zijn we aangekomen bij een lijst met voedingsmiddelen met symbolen die aangeven of het vata/pitta/kapha verhogend (+), verlagend(-) of balancerend (=) is. Voor alle voedingsmiddelen geldt de meest pure, onbewerkte, volkoren en onbespoten versie, zo lokaal mogelijk en vers gegeten in het seizoen dat het normaliter ook groeit. Ik heb gekozen voor voedingsmiddelen die in mijn keuken veelvuldig voorkomen, superfoods waar ik veel over hoor en voedingsmiddelen die op verzoek zijn aangedragen in reacties op Facebook of deze blog. Mis je iets? Laat een reactie achter en ik voeg het toe.