Ik ben geboren in een protestants christelijk nest. Mijn opa en oom hebben voor het dominee-vak gekozen, mijn moeder komt uit een reformatorisch gezin van acht kinderen en volgt op moment van schrijven een master theologie. Ik ga om de week naar de kerk, heb bij een christelijke studentenvereniging gezeten en ga naar Bijbelstudie van mijn kerk. Daarnaast mediteer ik, geef mindfulnesstraining, doe aan yoga, geef en ontvang reiki, houd me bezig met oosterse tradities en noem mezelf breed-spiritueel-georiënteerd. Voor sommigen is hier geen touw aan vast te knopen, omdat de werelden waarin ik mij begeef volgens hen niet verenigd kunnen worden. Ik zie dat anders.
Mindfulness als therapie zoals wij die nu kennen is begonnen als een samenwerking tussen oosterse filosofie en psychologie met westerse psychologie. De een noemt de basis boeddhistisch, maar er komt ook veel uit de (hatha)yoga in terug. Op het eerste gezicht niet erg christelijk dus. Wat mij betreft is niets minder waar. In het werkboek voor trainers [1] komt het volgende citaat langs om de training mee te openen, een passage uit het hoofdstuk Prediker in de bijbel:
Voor alles wat gebeurt is er een uur,
Er is een tijd om te huilen
en een tijd om te lachen,
een tijd om te rouwen
en een tijd om te dansen.[2]
Voor de variatie staan er in het werkboek naast dit voorbeeld ook twee spreuken uit het taoïsme en boeddhisme:
Er is een tijd om de eerste te zijn,
En een tijd om de laatste te zijn.
Er is een tijd om plezier te ervaren,
En een tijd om pijn te ervaren.
Er is een tijd om geprezen te worden,
En een tijd om vernederd te worden.
Er is een tijd om winst te maken,
En een tijd om verlies te maken.[3]
Winst en verlies
Lof en blaam
Genot en pijn, en
Roem en schande. [4]
Tijdens de opleiding kwam ik in aanmerking met het boeddhisme en begon ik me steeds meer te interesseren in de boeddha. Ik begon hierdoor mijn christelijke geloof en missie beter te begrijpen. Er wordt in de kerk telkens gesproken over je leven in handen leggen van God; in vertrouwen dat door Jezus al je zonden zijn vergeven; in het liefhebben van je medemens; en het oordeel naar anderen aan God over te laten. Maar hoe kan ik mijn leven in handen leggen van God als ik niet weet hoe ik moet loslaten? Of hoe kan ik het oordeel over anderen aan God overlaten als ik alleen mezelf al continue veroordeel en uitscheld? Allemaal uitdagingen en patronen die middels een mindfulnesstraining worden aangepakt.
Iets waarin het christelijk geloof en het boeddhisme elkaar in lijken tegen te spreken is de volgende spreuk, die ook terugkomt in de Bijbel [5]: ‘’Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet.’’ Met een mindfulness blik zou je deze zin juist omdraaien. Tijdens de training wordt vaak de wedervraag gesteld aan een cursist: ‘’Zou je naar een goede vriend net zo praten als nu tegen jezelf?’’. Als de zin dan wordt omgedraaid krijg je: Wat gij niet wilt dat een ander geschiedt, doe dat ook uzelf niet.
Het verschil tussen deze visies is dat de christelijke versie impliceert dat je jezelf meer lief hebt dan de ander en de boeddhistische het tegenovergestelde. Je zou zeggen dat dit een fundamenteel verschil is. Je hebt christelijke stromingen waarin de nadruk ligt op het aspect dat wij als kleine mens het niet verdiend hebben om Gods vergeving te krijgen voor alle grote en kleine dingen die we fout hebben gedaan – en we maar ons ongelofelijke best moeten doen om betere mensen te worden, hoewel dat eigenlijk vergeefs is. Voor mensen met zo’n instelling kan de mindfulness versie van de spreuk heel heilzaam zijn. Mijn ervaring met dergelijke kerken is dat mensen zichzelf namelijk altijd wegcijferen ten dienste van de ander. Maar je hebt ook kerken die heel erg de nadruk leggen op dat zoiets immens groots en onbegrijpelijks juist óns zo liefheeft dat ie al onze fouten wil vergeven. Deze visie zet ons juist op een voetstuk, en stimuleert zelfliefde en dankbaarheid. Grappig is dat juist bij deze stroming ik de eerste uitspraak ‘’Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet’’ zou plaatsen. En dat terwijl je bij een kerk die uitgaat van dankbaarheid en zelfacceptatie ook een boeddhistische overeenkomst kan vinden. Loopt lekker door elkaar hé? Ik denk dat allebei de spreuken op ons van toepassing zijn. Dus wat gij niet wilt dat geschiedt, doe dat dan ook niet. Of het nou naar jezelf of de ander is.
''Je lichaam is een tempel. Treat it accordingly!''
En als je dit allebei als even belangrijk beschouwt kan je ook denken aan een meer ayurvedisch of hindoeïstisch standpunt waarin elk object in deze aarde prana bezit. Prana betekent levenskracht en zit als het goed is zowel in je eten, in je organen, in werktuigen, sieraden, noem maar op. Prana is universeel en een geheel. Dus je zou met net zoveel respect met je pannen als met je lichaam om moeten gaan, of je lichaam net zoveel als een tempel moeten beschouwen als een daadwerkelijke tempel: Of weet u niet dat uw lichaam een tempel is van de heilige Geest, die in u woont en die u ontvangen hebt van God, en weet u niet dat u niet van uzelf bent? U bent gekocht en betaald, dus bewijs God eer met uw lichaam. [6] Nu worden er in de bijbel veel uitspraken gedaan over hoe je met jezelf en je lichaam zou moeten omgaan. Het hindoeïsme stelt zelfs dat als je maar zo rein en goed mogelijk hebt geleefd je in je volgende leven als een betere versie van jezelf terug komt naar de aarde, net zolang tot je puur genoeg bent om met het goddelijke verenigd te worden. Jezus zegt dat niet wat via de mond ons lichaam in komt, maar via de mond ons lichaam uit komt onze reinheid bepaalt[7]. Het gaat hier dus om goede daden en goede woorden die je tot een beter mens maken. De ayurveda stelt dat hetgeen hoe je lichaam wordt opgebouwd ook bepaalt gedrag stimuleert. Zo weten we allemaal dat je van teveel fastfood eten sloom en lui wordt, van alcohol minder toerekeningsvatbaar of agressief, en van koffie wakker. Alles dat wij verteren bouwt ons op, zowel op de korte als op de lange termijn. Je lichaam wordt immers gemaakt van dat wat jij op neemt. Zo wordt in een strikt yogi-dieet bijvoorbeeld geen ui en knoflook gegeten, omdat dit je spirituele groei belemmert. Het hele idee achter de ayurveda is dat een gezond en gelukkig lichaam beter tot spirituele groei komt. Klinkt niet gek toch? Ik vind de ayurveda een hele mooie, concrete uitwerking van het feit dat je lichaam een tempel is, en hetgeen dat uit jou voortkomt je reinheid bepaalt.
''De reiki master zei dat ik als christen misschien niet genoeg open zou staan voor reiki,
en moest rekening houden met een langer leer proces''
Tijdens de ayurvedische massages besef ik me altijd dat ik bezig ben met een tempel. En dat verdient de beste aandacht. Ik bid dan ook altijd voor mijn klanten. Hier had ik nooit aan gedacht tot ik de eerste opleidingsweek voor de ayurvedische massage volgde. Daar kregen we ook de opdracht om voor een paar minuten je handen boven het gezicht van de persoon op de tafel te houden. De instructie was dat we ons moesten richten op het goddelijke en te visualiseren dat dat door ons heen werkte naar en ten goede van de persoon op de behandeltafel. Ik besloot om te gaan bidden. En ik bad een van de meditaties die ik tijdens de mindfulness opleiding hadden geleerd, vervormt naar een gebed: Ik bid dat jij gelukkig mag zijn, ik bid dat je gezond mag zijn, ik bid dat je geliefd mag zijn, en dat je mag leven in vrede. Dit doe ik nog steeds. En ik probeer open te staan voor wat de Geest mij nog meer ingeeft om voor te moeten bidden. Naarmate ik meer ervaring op doe in het masseren bid ik ook steeds vaker wanneer ik op andere plekken aan het masseren ben. Voor degene die vaak pijn heeft tijdens haar menstruatie wanneer ik op de onderrug zit, voor de vrouw die zich zo instabiel voelt wanneer ik met de voeten bezig ben, of de kantoormedewerker met zoveel last in de nek en schouders. Omdat ik dit als zo bijzonder ervoer ben ik me ook gaan verdiepen in reiki. Wat bleek? De monnik die reiki had herontdekt en heeft gemaakt tot hoe we het nu kennen was gefascineerd door Jezus en de Boeddha en vroeg zich af hoe zij door hun aanraking mensen konden genezen. Na wekenlange meditatie, bidden en andere bezinning had hij het gevonden en leren wij vandaag de dag tijdens reiki trainingen de techniek die Mikao Usui toen heeft ontwikkeld. Tijdens mijn eerste reiki cursus heb ik mij dan ook voorgesteld als christen, wat erin resulteerde dat het ego van de cursusleider opmerkte dat ik daarom wel niet zo goed open zal staan voor de reiki wat het leerproces negatief zou beïnvloedden. De leraar had waarschijnlijk nog nooit gehoord van christelijke gebedsgenezing of zegenen.
Als God van ons houdt, wie zijn wij dan om het beter te weten en niet te doen?
Wanneer men voor een behandeling langskomt beloof ik hen overigens nooit verbetering van hun situatie, hoewel ik het allerminst uitsluit. Het enige dat ik beloof is dat het ontspannend zal zijn. Ik ben namelijk niet hetgeen dat aan het werk is, ik ben slechts het medium. Dat is eigenlijk ook een heel christelijk principe. Het is God die het werk doet, en wij zijn slechts de werktuigen. Of positiever gezegd: wij mogen zijn werktuigen zijn! Dat God ons als kleine mensen wil gebruiken voor het goede, dat is het grootste compliment dat je kan krijgen? Er zal toch iets aan ons zijn dat de moeite waard is. En dat is waarom we van onszelf moeten en mogen houden. Want als God dat doet, wie zijn wij dan om het beter te weten en niet te doen? Het is door mindfulness en ayurveda dat ik heb geleerd dat het christendom wil dat we veel meer van onszelf gaan houden en hoe dat concreet gedaan moet worden.
Misschien is het dus eigenlijk allemaal wel samen te vatten in dat zelfliefde de basis is voor spirituele groei. De (zelf)acceptatie zoals de boeddhisme dit leert, de juiste verzorging en voeding voor jezelf aan de hand van de ayurveda, en het vertrouwen dat God van ons houdt en ons daarom genade schenkt zoals het christendom dit neerzet. Zonder zelfliefde ben je niets. En dat is zonde. Zonde voor mij betekent iets dat niet tot zijn doel komt. En ons doel is om Gods liefde zoveel mogelijk uit te leven. Die liefde heeft hij aan ons allemaal gegeven. De ayurveda noemt het prana, in Japan heet dit reiki en ik noem het de Heilige Geest.
[1] Mindfulness bij stress, burn-out en depressie. Een 8-weken-stappenplan voor hulpverleners. David Dewulf (2015)
[2] Prediker 3: 1-4
[3] De Tao (Lao Tse)
[4] De acht wereldwinden van het boeddhisme
[5] Zie Lukas 6:31 & Mattheus 7:12
[6] 1 Korinthe 6:19-20
[7] Zie Mattheüs 15
Reactie schrijven
Sofie (donderdag, 23 september 2021 22:06)
Beste verteller,
wat een mooie eye-opener! Ik ben zelf Christen, maar ook erg geïnteresseerd in ayurveda, mindfulness, mediteren etc.
Het artikel laat zien dat het christendom en het boeddhisme elkaar niet uitsluiten, maar dat het geheel elkaar aanvult.
Marlise (Marmamama) (maandag, 27 september 2021 19:42)
Ha Sofie, dankjewel voor deze reactie! Mooi om te lezen dat het jou ook zo aanspreekt en als eye opener binnenkomt. Ik wil daarbij wel duidelijk maken dat dit mijn belevingswereld/geloof is, en ik zou niet durven stellen dat dit DE waarheid is. Ik hoopte bij het schrijven dat ik hiermee ook andere christenen of juist niet-christenen kon bereiken, en laten zien dat het niet perse zo zwart-wit is als we altijd hebben aangenomen. Maar blijf vooral naar je eigen hart luisteren, ik denk dat dat het belangrijkst is, en niet wat een prominent figuur of een blogger ;) je allemaal te vertellen heeft. Mooie tocht gewenst!
Diana (zaterdag, 19 maart 2022 09:06)
Beste Marlise,
Ik ben jaren geleden als volwassenen gedoopt. Helaas kort daarna afgedwaald en was niet meer naar aangesloten bij een gemeente.
Na vele jaren ben ik sinds kort weer aangesloten bij een christelijke gemeente. En voel mij goed hierbij.
Omdat ik een ayurvedisch eetpatroon wil gaan volgen ben ik door mijn verleden wel bang dat ik weer afdwaal. Toch voel ik dat dit eetpatroon wel goed voor mij zal kunnen zijn.
Kan je mij helpen om er achter te komen hoe ik een keuze hierin kan maken.
Alvast bedankt!
Marlise (Marmamama) (woensdag, 23 maart 2022 11:57)
Ha Diana,
Bedankt voor het delen van je ontwikkelingen en interesses. Ik ga er graag met je over in gesprek en kan met je meedenken over een eetpatroon. Mijns insziens hoeft dit niet haaks te staan op je geloof, of je te laten afdwalen hierin. Als je wil kan je een consult bij me inplannen, dan kan ik het beste advies geven omdat ik dan je huidige constitutie/balans kan meten en de daarbij best passende voeding/ritme. Je kan hier een afspraak maken als je dat fijn vindt: www.supersaas.com/schedule/marmamama/Behandelingen
Groetjes Marlise